Kapsam 3 emisyonlarının hesaplanması inkâr edilemez derecede göz korkutucudur. Ancak Karbon Şeffaflığı Ortaklığı, tüm kuruluşların emisyon verilerine sorunsuz bir şekilde erişmesi, bu verileri birbirleriyle paylaşması ve bu verilerden içgörü elde etmesi için ortak bir yapı oluşturacak ’emisyon verileri için internet’ sistemini kurmak için çalışıyor.
Konu karbonun beyanı ve raporlanması olduğunda, bir kuruluş için kapsam 3 emisyonlarının boyutunu -Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tarafından çoğu iş sektöründeki emisyonların yüzde 80’inden fazlasını temsil ettiği tahmin ediliyor- ölçmekten daha zor olan çok az şey vardır.
Hiç kimse kapsam 1 ve 2’yi ele almanın kolay olduğunu iddia etmese de kapsam 1 ve 2 en azından yönetmek için tek bir yapının kontrolü altında. Öte yandan, kapsam 3 bir şirketin tüm değer zinciri ve tüketicileri tarafından dolaylı olarak yaratılır. Bu, verilerine erişmek ve üretici firmanın kullandığı her ürünün karbon ayak izini anlamak için potansiyel olarak binlerce müşteri ve tedarikçiyle bağlantı kurmak anlamına gelir. Dolayısıyla en büyük şirketler için milyarlarca hatta trilyonlarca veri noktası anlamına gelebilir.
Kapsam 3 emisyonlarını hesaplarken, şirketler ortak bir zorluğu paylaşır: yeterince ayrıntılı, eksiksiz ve doğrulanabilir birincil ürün düzeyinde veri eksikliği. Emisyon hesabı ve veri paylaşımındaki karmaşıklığın yanı sıra paydaşlardan oluşan çeşitli bir ekosistem de bu zorluğu artırır. Bununla birlikte, sektörlerin işbirliği yapmak ve birlikte mücadele etmek için bir araya geldiğine dair işaretler var.
PACT’in ortaya çıkışı
Kısa süre önce Dünya Sürdürülebilir Kalkınma İş Konseyi tarafından düzenlenen Kapsam 3 Zirvesi kapsamında Climate Week NYC 2023’te Avery Dennison’ı temsil ettim. Orada, daha çok PACT olarak bilinen Karbon Şeffaflığı Ortaklığı ile aynı sahneyi paylaştım. PACT, Pathfinder Ağı aracılığıyla “emisyon verileri için internet” oluşturmak gibi çok cesur bir hedef belirledi. Bu, tüm kuruluşların emisyon verilerini sorunsuz bir şekilde birbirine aktarması, birbirleriyle paylaşması ve bunlardan içgörü elde etmesi için ortak bir yapı oluşturacak. Şirketlerin karbon ayak izi verilerini paylaştığı ‘veri alışverişleri’ halihazırda mevcut; ancak bunlar sektöre özgü olma eğilimindeler ve veri formatları tutarsız. Büyük kuruluşlar, kapsam 3 emisyonlarının bütüncül bir resmini oluşturmak için tipik olarak bu veri alışverişlerinin çoğuna erişmek zorunda kalacak ve veri tutarlılığı ve birlikte işlerlik zorluklarıyla karşılaşabilecekler. PACT işte bu nedenle heyecan verici, çünkü tüm bunları tek bir yerde bir araya getirmeye çalışıyor.
Metrikler önemlidir ve PACT her şirketin tedarikçilerinden gelen standartlaştırılmış bilgilere erişimini sağlıyor. Bu, şirketlerin değer zinciri emisyonları konusunda hedefe yönelik eylemde bulunmalarını ve azaltım ilerlemesi için hesap verebilirlik sağlıyor. WEF, PACT’a destek verirken “ihtiyaç duyulan şeyin uçtan uca değer zinciri şeffaflığı ve tek tek ürün ve tedarikçi seviyesine kadar hesaba katılan tahminler veya ortalamalar değil, gerçek ve doğrulanmış emisyon verilerinin paylaşılması olduğunu” belirtiyor.
PACT ile veri uyumu
Avery Dennison’ın atma.io bağlantılı ürün bulutunun Pathfinder Framework sürüm 2.0’daki ilk PACT uyumlu çözüm sağlayıcılarından biri olduğunu söylemekten memnuniyet duyuyorum. atma.io, tüm paydaşlar arasında güven ve şeffaflık oluşturmak için değer zinciri boyunca ürün düzeyinde kapsam 3 takibine olanak tanıyor. Platform, son iki yılda kuruluşların çeşitli tedarik zincirlerinde 30 milyardan fazla ürünü yönetmesine yardımcı oldu. PACT uyumlu olması, atma.io’nun karmaşık tedarik zincirlerinde, kapsam 3’ün zorluklarıyla başa çıkmak için gereken tutarlı ve birlikte işler bir şekilde veri paylaşımını sağlamak için kullanılabileceği anlamına geliyor.
Kapsam 3 ve Dijital Ürün Pasaportları el ele
Kapsam 3 emisyonlarını hesaplamanın zorluğu bugün ürkütücü görünse de PACT ve veri alışverişlerinin ortaya çıkması gelecekte bunun zorluk seviyesini düşürecektir. Bu girişimler için büyük bir itici güç, muhtemelen Avrupa Birliği’nde Dijital Ürün Pasaportlarının (DPP) uygulamaya konması olacak.
Avrupa Komisyonu’nun Döngüsel Ekonomi Eylem Planı, DPP’nin 2027 yılına kadar kilit pazarlarda aşamalı olarak uygulamaya konması için zemin hazırlıyor. Başlangıçta bu uygulama tekstil ürünlerini, endüstriyel ve elektrikli araç bataryalarını ve kişisel kullanıma sunulan elektronik cihazları etkileyecek. Bu, son kullanıcılara bu ürünleri satan tüm şirketlerin, karbon ayak izi verileri de dahil olmak üzere her bir ürünün içinde tam olarak ne olduğunu ve kökenini anlamak için tedarikçileriyle daha derin bir anlayış geliştirmeleri ve bilgilerin tüketici tarafından kolayca erişilebilir olmasını sağlamaları gerektiği anlamına geliyor.
İyi haber ise kapsam 3 ve DPP uyumluluğunun el ele gitmesi. Bu durum, tüm sektörleri daha fazla işbirliği yapmaya teşvik edecek ve kapsam 3’e giden yolu bugün göründüğünden çok daha kolay hâle getirecektir.
